2.4 Kleuronderzoek: microscopisch onderzoek
Bij een zorgvuldige restauratie hoort een kleurkeuze die gebaseerd is op de historie van het betreffende pand. Het is van belang om in een vroeg stadium van een restauratie of schilderbeurt over kleur na te denken. Een makkelijke manier om een snelle indruk te krijgen van de kleurhistorie van een pand is de toverbal. Daarna kan er een kleurentrap worden gemaakt.
Microscopisch onderzoek
Met een microscoop kan de laagopbouw en de samenstelling van de verf onderzocht worden. Dit onderzoek wordt gedaan door professionele bedrijven. Het is duur en duurt lang. Deze bedrijven doen dit soort onderzoeken meestal voor kunstvoorwerpen en belangrijke restauraties. Door de laagopbouw van een verfpakket met een microscoop te vergroten, is exact vast te stellen hoeveel lagen verf er aangebracht zijn. Glaceerlagen en verguldlagen zijn dun en worden met de kleurentrap wel eens gemist, maar onder de microscoop zijn zij duidelijk te zien. Ook is onder een microscoop met zekerheid vast te stellen welke lagen grondlagen en welke aflaklagen zijn. Aflaklagen zijn altijd vervuild en dat is onder de microscoop goed te zien. Onder een microscoop is de kleur van de verflaag niet goed vast te stellen. De samenstelling van de verf kan wel op een andere manier onderzocht worden. Pigmenten worden aangetoond met verschillende chemische proefjes. De gevonden pigmenten vertellen iets over de kleur, maar ook iets over de ouderdom van een laag. Van sommige pigmenten is bekend wanneer zij zijn ontdekt. Een verflaag die deze pigmenten bevat is dus van na die tijd. Wie van experimenteren houdt en een eenvoudige microscoop heeft, kan zelf aan de slag. Met een beiteltje moet een klein stukje van het totale verfpakket afgestoken worden met iets van het onderliggende hout erbij. Bij van opzij invallend licht en 400 keer vergroot is de laagopbouw te zien. Zo kunt u het aantal lagen van de kleurentrap controleren. Veel levert het niet op, maar het is wel leuk. Om het goed te doen moet het monster eigenlijk ingegoten worden in kunsthars en daarna glad geslepen worden.
Verder lezen
- 1.0 Historisch verantwoord kleurgebruik
- 2.0 Stel het nadenken over kleuren niet uit tot de schilder komt
- 3.0 Traditionele verf
Bron
Deze tekst is gebaseerd op:
- Ineke de Visser, Kleur op boerderijen. In het groene hart van Holland (Hardinxveld-Giessendam 2006)
Deze publicatie is tot stand gekomen door eigen onderzoek en o.a. de volgende bronnen:
- M. de Keijzer en P. Keune, Pigmenten en bindmiddelen (Amsterdam, 2001)
- L. Simis, bewerkt door H. Janse, en J. Berghuis jr., Schilder- en Verfkunst (’s-Gravenhage, z.j.)
- H.J. Zantkuyl, Bouwen in Amsterdam (Amsterdam, 1973-1992 p. 94-108)
