Houtworm

Houtworm komt meestal niet dieper dan de buitenste laag van het hout. Foto: Bureau Helsdingen, Vianen

Onder de houtaantastende insecten komt de gewone houtworm het meeste voor. De larve van de houtwormkever tast naaldhout en zachtere loofhoutsoorten en ook het spinthout van eiken aan. De huiskamertemperatuur van ca. 22 °C is ideaal, dus bij verwarming van de hele boerderij kan de houtworm veel aantasten. Hout met een hoge vochtigheid geniet warme belangstelling van de houtworm. Hout met een vochtigheidsgraad van minder dan 10% wordt meestal door de houtworm gemeden. De kever is een goede vlieger en kan zich gemakkelijk verspreiden. Aantasting is te zien door hoopjes boormeel. Bij goede ventilatie kan de aantasting verdwijnen.

Wanneer is houtworm een probleem?

Houtworm aantastingen beperken zich meestal tot de buitenste centimeters van het hout. Dunne houten onderdelen zoals stoelpoten en panlatten kunnen dus door en door aangetast worden en hun sterkte verliezen. Zwaardere constructiedelen zoals balklagen en gebinten worden doorgaans alleen aan de buitenzijde aangetast.

Het komt nogal eens voor dat met name gebinten in het stalgedeelte van een boerderij er aan de buitenzijde er erg aangetast uitzien. Architecten en constructeurs zonder voldoende ervaring met historische gebouwen, adviseren dan vaak ondoordacht dat de gehele constructie vervangen moet worden. Dit is vaak onnodig en een enorme aantasting van de historische waarde van het gebouw. Bovendien wordt de opdrachtgever onnodig op hoge kosten gejaagd. Deskundigen met voldoende ervaring in de restauratie adviseren vaak: “sla er eerst eens een spijker in het hout en als je dat lukt, probeer hem er dan eens uit te trekken” Meestal is deze eenvoudige test voldoende om de mensen te overtuigen dat het hout in een veel betere conditie verkeert dan aan de buitenzijde lijkt.

Oma’s kastje

Houtworm in een meubel. Foto: Bureau Helsdingen, Vianen

Extra oplettendheid is geboden bij houten kastjes die gemaakt zijn in de crisis jaren van de 20^ste eeuw(1928-1940). Een dergelijk kastje kan een bron van besmetting zijn. Rondom deze periode werd er triplex toegepast dat verlijmd was met beenderlijm. Deze lijm is een ware delicatesse voor houtworm (moderne triplex en multiplex soorten zijn gemaakt met een andere soort lijm en worden daarom niet aangetast door houtworm). Inspecteer deze kastjes daarom goed, vooral het dunne triplex aan de achter- en onderzijde. Insmeren met een houtworm bestrijdingsmiddel is meestal voldoende. Tip: Schrijf aan de achterzijde op het hout wanneer en waarmee het kastje behandeld is.

Houtworm bestrijding

Na het stofvrij maken kan de houtworm vrij gemakkelijk worden bestreden door het hout te bespuiten of in te smeren met een houtwormbestrijdingsmiddel. Vroeger waren er vooral giftige houtworm bestrijdingsmiddelen in de handel. Tegenwoordig zijn er ook middelen in de handel die niet giftig zijn voor warmbloedigen (o.a. de mens). Eenvoudige aantastingen zijn goed door de Doe-het-zelver te behandelen. De meest milieuvriendelijke producten zijn opgelost in water. Royaal aanbrengen met een spuit of met de blokkwast is dan voldoende.

Het is belangrijk dat men goed onderzoekt of de aantasting veroorzaakt wordt door de gewone houtworm kever of door een andere houtaantaster. Voor meer informatie wijzen we u door naar de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Op deze site zijn over dit onderwerp goede en betrouwbare brochures te downloaden, zoals Insecten in hout (gewijzigde 2e druk 2007).

Bron

• L. Vrij, Boerenerven op het landgoed Twickel (2004) p.56.
• Ineke de Visser