Pleisterlaag: verschil tussen versies

Uit Agriwiki
Regel 1: Regel 1:
Boerderijgevels zijn door de eeuwen heen om uiteenlopende redenen van een pleisterlaag voorzien. Bijvoorbeeld om het gebruik van goedkope bouwmaterialen te camoufleren of, zoals in de negentiende eeuw, omdat pleisteren simpelweg in de mode was.
+
Boerderijgevels zijn door de eeuwen heen om uiteenlopende redenen van een pleisterlaag voorzien. Bijvoorbeeld om het gebruik van goedkope bouwmaterialen of storende [[bouwsporen|sporen van verbouwingen]] te camoufleren of, zoals in de negentiende eeuw, omdat pleisteren simpelweg in de mode was.
  
 
===Noodzaak===  
 
===Noodzaak===  
Vaak gebeurde het pleisteren van [[gevel|boerderijgevels]] uit bittere noodzaak. Door de [[wand]] van een afwerklaag te voorzien werden de goedkope, tweederangs bouwmaterialen die waren gebruikt aan het oog onttrokken. Ook werd met pleisterwerk het doorslaan van vocht voorkomen. Daarom zijn soms alleen die gevels van een boerderij gepleisterd waar meestal de wind op staat. Om de bepleisterde gevels een fraai en levendig aangezicht te geven, werd de pleisterlaag vaak voorzien van [[schijnvoeg]]en. Zo werd het gebruik van natuursteenblokken gesuggereerd.  
+
Vaak gebeurde het pleisteren van [[gevel|boerderijgevels]] uit bittere noodzaak. Door de [[wand]] van een afwerklaag te voorzien werden de goedkope, tweederangs bouwmaterialen die waren gebruikt aan het oog onttrokken. Ook werd met pleisterwerk het doorslaan van vocht voorkomen. Daarom zijn soms alleen die gevels van een boerderij gepleisterd waar meestal de wind op staat. Om de bepleisterde gevels een fraai en levendig aangezicht te geven, werd de pleisterlaag vaak voorzien van [[schijnvoeg]]en. Zo werd het gebruik van natuursteenblokken gesuggereerd wat status verhogend was.  
  
 
===Van kalk tot cement===
 
===Van kalk tot cement===
Tot ongeveer de tweede helft van de negentiende eeuw werd pleister gemaakt uit schep – of steenkalk. Kalkpleisterwerk werd vaak gesaust met [[witkalk]] die werd [[verven|gekleurd]] met pigmenten van de [[kleur|basiskleuren]] geel en rood. Daarvoor werden vooral natuurlijke pigmenten gebruikt. Andere kleuren waren niet te maken of er moesten dure pigmenten voor worden gebruikt. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werd steeds vaker pleister op basis van grijs portlandcement gebruikt om gevels te pleisteren. Een voordeel van dit cementpleister was dat de opgezette laag hard en waterdicht was en dus zeer geschikt voor huizen met vochtdoorslag. Een nadeel was dat het cementpleister vaak niet de juiste hardheid had in verhouding tot de hardheid van de [[baksteen|bakstenen]] muur waarop het was aangebracht. Een te hard pleisterwerk op een te zachte muur springt namelijk na verloop van tijd los, omdat de pleisterlaag minder elastisch is dan de ondergrond.
+
Tot ongeveer de tweede helft van de negentiende eeuw werd pleister gemaakt uit schep – of steenkalk. Kalkpleisterwerk werd vaak gesaust met [[witkalk]] die werd [[verven|gekleurd]] met [[pigmenten]] in de [[kleur|kleuren]] geel en rood. Daarvoor werden vooral natuurlijke pigmenten gebruikt. Andere kleuren waren niet te maken of er moesten dure pigmenten voor worden gebruikt. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werd steeds vaker pleister op basis van grijs portlandcement gebruikt om gevels te pleisteren. Een voordeel van dit cementpleister was dat de opgezette laag hard en waterdicht was en dus zeer geschikt voor huizen met vochtdoorslag. Een nadeel was dat het cementpleister vaak niet de juiste hardheid had in verhouding tot de hardheid van de [[baksteen|bakstenen]] muur waarop het was aangebracht. Een te hard pleisterwerk op een te zachte muur springt namelijk na verloop van tijd los, omdat de pleisterlaag minder elastisch is dan de ondergrond.
  
 
===Onderhoud===
 
===Onderhoud===
Regel 27: Regel 27:
  
 
[[Categorie: Bouwhistorie]]
 
[[Categorie: Bouwhistorie]]
 +
[[Categorie: Restauratietechniek]]

Versie van 11 apr 2012 10:50

Boerderijgevels zijn door de eeuwen heen om uiteenlopende redenen van een pleisterlaag voorzien. Bijvoorbeeld om het gebruik van goedkope bouwmaterialen of storende sporen van verbouwingen te camoufleren of, zoals in de negentiende eeuw, omdat pleisteren simpelweg in de mode was.

Noodzaak

Vaak gebeurde het pleisteren van boerderijgevels uit bittere noodzaak. Door de wand van een afwerklaag te voorzien werden de goedkope, tweederangs bouwmaterialen die waren gebruikt aan het oog onttrokken. Ook werd met pleisterwerk het doorslaan van vocht voorkomen. Daarom zijn soms alleen die gevels van een boerderij gepleisterd waar meestal de wind op staat. Om de bepleisterde gevels een fraai en levendig aangezicht te geven, werd de pleisterlaag vaak voorzien van schijnvoegen. Zo werd het gebruik van natuursteenblokken gesuggereerd wat status verhogend was.

Van kalk tot cement

Tot ongeveer de tweede helft van de negentiende eeuw werd pleister gemaakt uit schep – of steenkalk. Kalkpleisterwerk werd vaak gesaust met witkalk die werd gekleurd met pigmenten in de kleuren geel en rood. Daarvoor werden vooral natuurlijke pigmenten gebruikt. Andere kleuren waren niet te maken of er moesten dure pigmenten voor worden gebruikt. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw werd steeds vaker pleister op basis van grijs portlandcement gebruikt om gevels te pleisteren. Een voordeel van dit cementpleister was dat de opgezette laag hard en waterdicht was en dus zeer geschikt voor huizen met vochtdoorslag. Een nadeel was dat het cementpleister vaak niet de juiste hardheid had in verhouding tot de hardheid van de bakstenen muur waarop het was aangebracht. Een te hard pleisterwerk op een te zachte muur springt namelijk na verloop van tijd los, omdat de pleisterlaag minder elastisch is dan de ondergrond.

Onderhoud

Een pleisterlaag is slechts enkele centimeters dik. Een gevolg daarvan is dat temperatuurschommelingen grote invloed kunnen hebben op de duurzaamheid. Door uitzetten en krimpen kunnen immers scheuren ontstaan of kan het pleisterwerk zelfs loslaten. In ontstane scheuren kan water doordringen, kunnen zich zouten ophopen en algen en mossen groeien. Bevriezend water, groeiende zoutkristallen en planten - en wortelgroei kunnen het pleisterwerk verder beschadigen. Tijdig onderhoud van het pleisterwerk is daarom heel belangrijk. Kleine, beginnende scheurtjes moeten direct worden schoongemaakt, opnieuw ingevuld en overgeschilderd.

Bron

De tekst is gebaseerd op:

  • 'Gepleisterde gevels', Landleven 12e jaargang, nummer 1 – januari/februari 2007

Links

Verder lezen