Toognagels in kozijnen

Uit Agriwiki
Toognagels in de verbindingen tussen boven- en onderdorpels van een bolkozijn. Bron: Jehee, J.J. Tussen lucht en licht, Ontwikkeling van de vensters, kozijnen, ramen en luiken Zwolle (Waanders) 2010, pag. 70.

De stijlen en dorpels worden met pen-en-gatverbinding in elkaar gezet.

Pen- en gatverbinding[bewerken | brontekst bewerken]

Een veel toegepaste methode om twee houten elementen aan elkaar te verbinden, was de pen-en-gatverbinding. Daarbij werd van het ene element het uiteinde verdund zodat het in een gat in het andere element kon vallen. Pen- en gatverbindingen werden vaak verzekerd met een of meerdere toognagels. Een toognagel is een houten ronde of veelhoekkige pen. De gaten waarin deze nagels werden geslagen, werden enigszins verspringend geboord. Door een ijzeren pin in het zo ontstane gat te slaan, werd de verbinding dichtgetrokken of 'getoogd'. Daarna werd de ijzeren pin vervangen door een houten toognagel. Als bij een verbouwing, restauratie of afbraak van een historische boerderij de buitenmuren, binnenmuren en dakbedekking zijn verwijderd, kan de houtconstructie goed worden bestudeerd. Meestal zult u ontdekken dat er talloze houtverbindingen zijn toegepast, vooral tamelijk eenvoudige.

De stijlen komen op de onderdorpel te staan zodat de verbinding door het bovenliggende metselwerk goed wordt dichtgedrukt. De bovendorpel rust op de stijlen. Daarom bevinden zich bij de pen-en-gatverbinding tussen de stijlen en de dorpels de pennen aan de stijlen en de gaten in de dorpels.

Bron[bewerken | brontekst bewerken]

De tekst is gebaseerd op:

  • E.J. Haslinghuis en H. Janse, Bouwkundige termen, Verklarend woordenboek van de westerse architectuur- en bouwhistorie (4de druk, Leiden 2001)
  • R. van Hemert, Kozijnen, ramen, deuren, luiken (2003) p.59
  • L. Vrij, Boerenerven op het landgoed Twickel (2004) p. 103