Lintdorp

Lintbebouwing langs stadskanaal

Een lintdorp (ook wel: wegdorp, straatdorp, dijkdorp of streekdorp) is een langgerekt dorp dat zich heeft ontwikkeld langs een weg, dijk, kanaal, oeverwal of kreekrug. Dit type dorpen komt vooral in het noorden en westen van Nederland voor.

Opzet

Anders dan het esdorp, dat een onregelmatige vorm heeft, heeft het lintdorp bijna een mathematisch uitgangspunt, bestaande uit rechte lijnen. Veel lintdorpen zijn al in de middeleeuwen gesticht. Ze waren gesitueerd in de lage, vaak wat moerassige streken. Deze leverden wanneer ze ontwaterd werden namelijk uitstekende weide- en graslanden op. Wel moesten deze streken, voordat ze als grasland gebruikt konden worden, ontdaan moeten worden van het welige struikgewas en de opgaande bomen waarmee ze bedekt waren. Deze bosrijke oorsprong van veel lintdorpen is terug te zien in hun namen, die vaak eindigen op -wold of -wolde. Denk bijvoorbeeld aan Ruinerwold, Weijerswold of Roderwolde.

Drenthe en Overijssel

Rij boerderijen in Ruinerwold

Vooral in Drenthe en Overijssel speelde de kerk een belangrijke rol in het ontstaan van de lintdorpen. Deze gebieden behoorden tot de bisschop van Utrecht. Met de stichting van een nieuw lintdorp ging dan ook altijd de bouw van een kerk of kapel gepaard.

Veenontginning

In Nederland zijn lintdorpen vaak het resultaat van veenontginning. Hierdoor stond een karakteristieke verkaveling die te herkennen is aan de lange smalle stroken die van elkaar gescheiden zijn door afwateringssloten. Het ontgonnen gebied werd meestal omgezet in landbouwgrond, waarbij de boerderij op de kop van het landbouwperceel stond. Een lintdorp volgt doorgaans het verloop van de veenontginning.

Bronnen

• 'Lintdorpen - nederzettingssysteem.' Provincie Drenthe, https://www.provincie.drenthe.nl/kernkwaliteiten/begrippen-definities/cultuurhistorie/lintdorpen/.
• A. Kleijn. Dorpen in Drenthe. Uitgeverij Terra, 1984.