Rieten dak onderhoud

Riet, geoogst en gebundeld, ligt te wachten op verwerking door b.v. dakdekkers

Riet is een natuurlijk product dat, net als hout, gevoelig is voor vocht. Als een rietendak te lang vochtig is gaat het riet rotten waardoor de levensduur van het riet aanmerkelijk korter wordt. Het onderhouden van een rietendak is daarom van groot belang.

De levensduur van een rieten dak is afhankelijk van een aantal factoren die er voor zorgen dat een rieten dak soms al na 25 jaar vervangen moet worden. Maar een goed geplaatst en onderhouden rieten dak kan tot 80 jaar meegaan!

Aandachtspunten

Naast bovengenoemde punten is het natuurlijk ook belangrijk om de dikte van het rietpakket in de gaten te houden. Aan de onderzijde van het dakvlak dient het pakket 28cm dik te zijn en aan de bovenzijde 25cm. Deze diktes behoren bij een onlangs aangebracht rieten dak. In de loop der jaren wordt het rieten dak steeds dunner; de slijtlaag verdwijnt. De gaarden die het riet bijeenhouden zitten onder de slijtlaag. Als de gaarden zichtbaar worden door de rietdekking heen, betekent dat, dat het rietpakket te dun wordt.

Regelmatig onderhouden

Het oude afgehaalde riet met alg en mos wordt verbrand in de weilanden - Blaricum

Het onderhouden van een rieten dak moet consequent en met regelmaat gebeuren. Elk jaar een inspectie zorgt ervoor dat mankementen, zoals vocht, op tijd worden opgemerkt voordat de schade te groot wordt. Onderhoud en reparaties aan een rieten dak dienen te geschieden door een expert. Een rietdekker weet hoe hij moet omgaan met een dak en het tijdens onderhoud of inspectie zo min mogelijk beschadigt. Een rieten dak beschadigen is namelijk zo gebeurd. De buitenzijde van een rietstengel is zeer belangrijk voor de bescherming van zowel vocht als licht (UV-straling). Beide elementen zijn schadelijk voor het riet en de levensduur.

Tijdens het onderhoud moeten gaten gedicht worden, maar ook moet regelmatig het rieten dak opgeklopt worden. Mosvorming en afgevallen blad moet verwijderd worden. Tegen mossen en algen zijn ook sproeimiddelen in omloop. Deze middelen mogen eens per drie tot vijf jaar worden aangebracht. Als vogels regelmatig schade aan het rieten dak aanbrengen kan de rietdekker gegalvaniseerd kippengaas aanbrengen onder de nok.

Ook kan er een anti-brandmiddel aangebracht worden. Dit middel werkt, zoals de naam al aangeeft, brandvertragend en bovendien zorgt het ervoor dat het riet een waterafstotende laag krijgt waardoor mossen en algen minder voedingsstoffen in het riet aantreffen en dus moeilijker kunnen groeien. Een anti-brandmiddel werkt dus op twee manieren mee aan een langere levensduur van het rieten dak. Nadeel van het aanbrengen van dergelijke middelen is dat deze met de slijtlaag mee van het dak slijten in drie tot vijf jaar.

Dakramen in het rieten dak dienen eveneens goed onderhouden te worden. Openingen in het rietpakket zijn altijd mogelijke lekkage plekken. Dakramen worden rondom voorzien van goten. Door vuil uit het riet en mogelijk mos en bladeren slippen deze (smalle) goten gemakkelijk dicht. Dit zorgt voor lekkages (optrekkend vocht in het riet) en aantasting van het riet zelf door een teveel aan vocht en te weinig ventilatie.

Om brand te voorkomen is het belangrijk om de schoorsteen jaarlijks te laten vegen en de eventuele bliksemafleider te controleren. Ook moeten hierbij vonkenvangers worden schoongemaakt.

Groot onderhoud

Toch komt er een moment dat de gaarden zichtbaar worden. De slijtlaag van het riet is verdwenen en nu moet er worden gekozen hoe het dak verder onderhouden gaat worden.

Blank verstoppen

In eerste instantie is het nog mogelijk om het dak 'blank te verstoppen' (ook wel onzichtbaar genoemd). Hierbij worden er nieuwe bosjes riet (lengte is 60-80cm) in het bestaande riet gestoken. Door de manier van binden en het opkloppen raken de gaarden weer uit het zicht. Het rietpakket wordt weer terug gebracht naar de vereiste dikte.

Opstoppen

Het rieten dak opstoppen is eveneens een mogelijkheid. Hiervoor worden er kortere rietstengels gebruikt (60cm). Deze manier van repareren zorgt er wel voor dat de gaarden in het zicht blijven.

Overdekken

Ook kan er worden gekozen voor het overdekken van het dak. Hierbij wordt de onderste (bestaande) rietdekking gebruikt als spreilaag. Het nieuwe riet wordt gebonden aan de rietlatten en het dakpakket krijgt de oorspronkelijke dikte weer terug. Het dak ziet er weer uit als nieuw. Nadeel is alleen dat door het oude riet in de spreilaag het nieuwe riet niet optimaal kan ventileren. Bovendien kan de oude spreilaag ook nog te veel vocht bevatten wat nu zeker niet meer weg geventileerd wordt.

Het rieten dak vernieuwen

Als een rieten dak over gedekt moet worden is het ook de moeite waard om met een adviseur te kijken naar verdere mogelijkheden. Zo is het mogelijk om een schroefdak aan te brengen, wat een aantal grote voordelen heeft (zoals brandveiligheid)!

Verder lezen

• Rieten dak vervangen
• Rieten dak levensduur
• Rieten dak en brand
• Rieten dak
• Brochure techniek, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 11. Onderhoud van rieten daken (gewijzigde 3 e druk 2005)
• Brochure techniek, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 10. De kwaliteit van riet als dakbedekking (4 e druk 2005)
• www.riet.com

Links

• www.riet.com

Bronnen

Deze tekst is gebaseerd op:

• Brochure techniek, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 11. Onderhoud van rieten daken (gewijzigde 3 e druk 2005)
• Monumentenwacht Inspectiehandboek 2, 2.2
• Bureau Helsdingen / Gemeente Leidschendam-Voorburg, Monumenten Waarderen en beheren, Praktische leidraad voor eigenaren van monumenten, 2010,
• www.riet.com