Lijnolieverf

Op het kozijn bevinden zich onder de synthetische verflagen nog standolieverflagen. Dit is te zien aan de craquelé (barstjes) in de verf. De goot boven het kozijn heeft alleen synthetische verflagen. Dit is herkenbaar aan de bladders. Foto: Bureau Helsdingen

Kennis over verschillende soorten verf is voor een goede restauratie nodig. Lijnolieverf is hier een voorbeeld van. Elke verf heeft twee belangrijke bestanddelen; het pigment en het bindmiddel. Een pigment is een poedervormige stof die kleur geeft aan de verf. Het bindmiddel zorgt ervoor dat de pigmentdeeltjes aan elkaar en aan de ondergrond hechten. Lijnolie is zo’n bindmiddel. Hiervan wordt lijnolieverf gemaakt.

Deze verf wordt gemaakt met een olieachtig bindmiddel dat geperst wordt uit lijnzaad, de zaden van de vlasplant. Lijnolie is vanaf het einde van de 16^de eeuw tot aan Tweede Wereldoorlog het belangrijkste bindmiddel geweest bij het schilderen van het houtwerk. Het is een chemisch drogend bindmiddel. Dat betekent dat de natte verf met zuurstof uit de lucht reageert en zo overgaat naar een vaste toestand. Er verdampt dus geen oplosmiddel en daarom is dit type verf milieuvriendelijk, mits er geen giftige pigmenten of hulpstoffen aan toegevoegd worden. Doordat er voornamelijk natuurlijke pigmenten werden gebruikt, hebben lijnolieverven meestal een zachte, levendige kleur. Het nadeel van lijnolieverf is dat het dagen duurt voordat de verf droog is. Het voordeel is dat het een erg sterke en elastische verf is, die afhankelijk van de omstandigheden, gemakkelijk tien jaar meegaat. De verf dringt door in de ondergrond en beschermt de het houtwerk erg goed, met name de randen. De verf is ademend en sluit niet af. Deze is dus niet dampdicht, maar wel waterdicht. De verf bladdert niet af. Hierdoor hoeft de oude verflaag niet verwijderd te worden voordat er een nieuwe verflaag aangebracht wordt. Lijnolie heeft de eigenschap om soms kleine barstjes (craquelé) te vertonen, wanneer de lagen erg oud zijn. Bij het maken van een kleurentrap is de verf soms te herkennen aan dit craquelé. Lijnolieverf geeft matte, harde, droge verflagen en de verschillende kleurnuances van de verf zijn meestal goed te herkennen.

Verder lezen

• Het boek ''Kleur op boerderijen''
• 1.0 Historisch verantwoord kleurgebruik
• 2.0 Stel het nadenken over kleuren niet uit tot de schilder komt
• 3.0 Traditionele verf
  • 3.1 Bindmiddelen
    • Lijnolieverf
    • Standolieverf
    • Synthetische verf
    • Kalkverf
  • 3.2 Ondergronden
  • 3.3 Pigmenten
  • 3.4 Kleuren
  • 3.5 Decoratieschilderwerk
• 4.0 Kalkverf en andere waterachtige verven
• 5.0 Teer, teerproducten en teervervangers
• 6.0 Kleurgebruik op boerderijen
• 7.0 De ontwikkeling van het kleurgebruik op het exterieur
• 8.0 Regionale verschillen in kleurgebruik in het Groene Hart
• 9.0 De ontwikkeling van het kleurgebruik in het interieur
• 10.0 Verkleuren van verf
• 11.0 De kleurkeuze
• 12.0 Kleur, monumenten en welstand
• 13.0 Kleurnummers

Bron

Deze tekst is gebaseerd op:

• Ineke de Visser, Kleur op boerderijen. In het groene hart van Holland (Hardinxveld-Giessendam 2006)

Deze publicatie is tot stand gekomen door eigen onderzoek en o.a. de volgende bronnen:

• M. de Keijzer en P. Keune, Pigmenten en bindmiddelen (Amsterdam, 2001)
• L. Simis, bewerkt door H. Janse, en J. Berghuis jr., Schilder- en Verfkunst (’s-Gravenhage, z.j.)
• H.J. Zantkuyl, Bouwen in Amsterdam (Amsterdam, 1973-1992 p. 94-108)